POĆWICZ ORIENTACJĘ PRZESTRZENNĄ
Kształtowanie orientacji przestrzennej rozpoczyna się już od dnia narodzin dziecka.
Pierwszym etapem jest świadomość własnego ciała, jego położenia, prawej i lewej strony.
Następnie dziecko staje się świadome położenia różnych przedmiotów względem siebie np. „przede mną jest miś, a za mną samochód”.
W kolejnym etapie rozwija się umiejętność określania kierunków w przestrzeni z punktu widzenia drugiej osoby „co widzi mama?”.
Następny etap - orientacja na kartce papieru – jest bardzo ważny przy nabywaniu umiejętności szkolnych – przy rysowaniu szlaczków, rozróżnianiu ilustracji, rysowaniu figur geometrycznych, czytaniu tabel i map.
Umiejętność orientacji przestrzennej można ćwiczyć zarówno w trakcie codziennych czynności,
a także w czasie spaceru i zabawy z dzieckiem:
1) kształtowanie schematu własnego ciała:
- nazywanie części ciała dziecka podczas codziennych czynności np. podaj prawą rękę, lewą nogę, załóż lewy but, teraz prawy i podczas zabaw dotknij lewego ucha,
- zabawy przed lustrem – oglądanie, nazywanie części ciała, robienie różnych min do lusterka, moja lewa ręka macha,
- zabawy, rymowanki z pokazywaniem ruchów, gestów np. „Pokaż proszę, gdzie masz oko…”,
- witanie się częściami ciała (np. przywitajmy się nosami, przybijmy piątkę prawą ręką, przywitajmy się kolanami, witają się nasze stopy…)
- odrysowanie dziecka na kartce, nazywanie części ciała, zaznaczanie różnymi kolorami,
- pantomima (zagadki ruchowe) – zgadnij co pokazałam?
2) różnicowanie i określanie kierunków w przestrzeni z własnego punktu widzenia:
- chodzenie „pod dyktando” - idź dwa kroki do przodu, obróć się w lewo itp.
- zabawy z piłką, woreczkiem – podrzuć do góry, połóż na głowie, kopnij lewą nogą, rzuć przed siebie, za siebie itp.
- układanie przedmiotów według poleceń np. połóż klocki z lewej strony, piłkę z przodu,
- wykonywanie czynności raz lewą, raz prawą ręką – np. przypinanie spinaczy, rzucanie piłeczek itp.
- pokonywanie różnych torów przeszkód, wspinanie się, skakanie,
- zabawy z piłką, woreczkiem – rzuty do góry, do przodu, w czasie stania, chodzenia, lewą ręką, prawą ręką, pod lewą nogą, prawą nogą itp.
- zabawa w „ciepło -zimno” z używaniem określeń – idź do przodu, w lewo, itp.
3) różnicowanie i określanie kierunków w przestrzeni z punktu widzenia drugiej osoby oraz względem innych przedmiotów:
- zabawy z rodzicem, który najpierw stoi w tę samą stronę co dziecko – razem mówią co widzą, później rodzic odwraca się i staje naprzeciwko dziecka – pyta co widzę teraz?
- zabawa „rób to co ja”, osoba stojąca naprzeciw wykonuje określone ruchy, dziecko naśladuje je stojąc twarzą do tej osoby „Zabawa w lustro” lub naśladuje ułożenie kończyn osoby z obrazka,
- ćwiczenia z krzesłem i piłką (połóż piłkę na krześle / pod / z lewej / z prawej / z tyłu / za / przed),
- określanie, gdzie leżą dwa, a później więcej przedmiotów, zabawek np. miś leży przed lalką, a za lalką są klocki, dywan leży na podłodze, na dywanie stoi stół - przechodzimy od położenia przedmiotów na dużej przestrzeni do położenia ich na stole,
- układanie klocków, mozaik, puzzli: - według wzoru/ następnie z pamięci/ według instrukcji rodzica,
4) ćwiczenia ułatwiające orientację na kartce papieru:
- ćwiczenia, zabawy z kartką: najpierw przypiętą na ścianie, później położoną na stole – zaznaczanie brzegów: górny, dolny, lewy, prawy; zaznaczanie rogów kolorem, magnesem itp.– np. lewy górny, prawy dolny,
- opisywanie kolorowych rogów kartki lub z narysowanymi obrazkami np. jaki kolor ma lewy górny róg kartki,
- kończenie obrazków według instrukcji np. nad domkiem narysuj słońce, w lewym górnym rogu chmurkę, z prawej strony psa itp.
- rysowanie na kartce w kratkę szlaczków wg instrukcji np. dwie kratki w prawo, jedna do góry, dwie w prawo, jedna do dołu, dwie w prawo itd., dziecko samo może dokończyć szlaczek,
- rysowanie na kartce w kratkę według instrukcji drugiej osoby tzw. „dyktando graficzne” np. rysuj dwie kratki w prawo, 3 kratki w górę, 1 kratkę w lewo itp. efektem tej zabawy jest rysunek np. psa,
- rysowanie labiryntów – drogi, którą należy pokonać by dotrzeć do określonego punktu- wg instrukcji słownej lub obrazkowej (strzałek).